دادخواهی
اطلاع رسانی و بررسی آخرین قوانین و مقررات الزام آور حقوقیدادخواهی
اطلاع رسانی و بررسی آخرین قوانین و مقررات الزام آور حقوقیدانشکده های حقوق
سوابق آموزش حقوق در ایران و فهرست دانشکده های حقوق حاوی مطالب:
* سابقه آموزش حقوق در عصر قاجار
* تاسیس مدرسه عالی علوم سیاسی ( حقوق )
* تاسیس رسمی مدرسه عالی حقوق
* اولین مدرسان مدرسه عالی حقوق
* تاسیس مدرسه علوم سیاسی و حقوق
* تاسیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران
* دانشکدههای حقوق دوره معاصر دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری ، وابسته به قوه قضائیه * فهرست مهمترین دانشکده های حقوق مراکز دولتی و عمومی
-------------------------------------------------------------
* سابقه آموزش حقوق در عصر قاجار
از آغاز دوره قاجار ، موضوع نگرانی ایرانیان نسبت به عقب ماندگی از تمدن اروپائیان به شدت احساس میشود . لذا به توسط عدهای از رجال ، سعی میشود ، مظاهر تمدن جدید اخذ و در کشور اعمال گردد . نمونه بارز این نگرش ، تاسیس مدرسه دارالفنون توسط امیر کبیر در آغاز صدارت ناصر الذین شاه اقدام میگردد . مدرسه دارالفنون همانطور که از اسم آن پیدا است ، در زمینه مسائل فنی و پزشکی بوده و شامل مسائل علوم اجتماعی و سیاسی نبوده است . هر چند در زمینه مسائل علوم اجتماعی و حقوقی ، از گذشتههای دور ، از طریق مدارس طلبگی و به سبک خاص حوزههای علمیه ، موضوع تدریس و آموزش علوم فقهی ادامه داشته است . لکن حسب نیازهای زمان ، موضوع تشکیل مدارس جدید در حوزه علوم اجتماعی مطرح میگردد .
در زمان مظفر الدین شاه ، صدارات میرزا علی اصغر خان ، امین السلطان ، وزیر خارجه ایران شخصی به اسم میرزا نصر الله خان مشیر الدوله نائینی ، پسران خویش ، حسن پیرنیا ، که دوره حقوق دارالفنون را در مسکو به اتمام رسانده و حسین پیرنیا ، را بعد از اتمام تحصیلات به داخل کشور فراخوانده و نامبردگان با مشاهده وضعیت اسفناک آموزش و وضعیت سیاسی آن دوره ، بعد از اخذ موافقت مظفرالذین شاه ، به فرمان وزیر خارجه وقت ، مدرسه عالی علوم سیاسی صادر شده و در تاریخ ۱۳۱۷ هجری قمری مصادف با ۱۲۷۷ شمسی در تهران ، محل خیابان ادیب روبروی منزل ارباب جمشید تشکیل میگردد .
* تاسیس مدرسه عالی علوم سیاسی ( حقوق )
ریاست مدرسه در ابتدا با حسن پیرنیا ( مشیر الدوله ) بوده است . بعدها حسین پیرنیا ( موتمن الملک ) ریاست مدرسه را به عهده داشته است . در زمان ریاست محمد علی فروغی ( ذکاء الملک ) ۱۳۲۵ هجری قمری ، نامبرده که همزمان ریاست دیوان کشور را به عهده داشته است ، موجبات رونق مدرسه را فراهم نموده و چندین کتاب در زمینههای کلی حقوق ، مثل حقوق اساسی و علم ثروت ( اقتصاد ) تالیف و در مدرسه تدریس میگردد .
همزمان با توسعه آموزش مسائل کلی حقوق سیاسی و نیز درگیری هر چه بیشتر دولتمردان با مسائل حقوق جدید ، نیاز به تاسیس مدرسه مستقل آموزش عالی حقوق بیشتر از هر زمان دیگری احساس میشود . در سال ۱۳۳۲ هجری قمری ، مسیو فرانسیس آدولف پرنی ، که مستشار عدلیه ایران بوده است ، موفق به جلب نظر رجال سیاسی و فرهنگی برای تاسیس مدرسه مستقل حقوق میشود . لذا در کمیسیون متشکل از مشیر الدوله ( بنیانگذار مدرسه علوم سیاسی و وزیر معارف سابق ) ارفع الدوله ( وزیر عدلیه ) فرانسیس آدولف پرنی ( مستشار عدلیه ) ابراهیم حکیم الملک ( وزیر علوم و معارف ) محمد علی فروغی ( رئیس قبلی مدرسه علوم سیاسی ) معین الوزاره حسین علاء ( رئیس کابینه وزارت خارجه ) دکتر علی خان ، خان ملک ساسانی و معاون وزیر معارف ، اصل تاسیس مدرسه عالی حقوق ، به تصویب میرسد .
در خصوص سرپرستی مدرسه ، بین وزارت عدلیه ، به لحاظ اینکه فارغ التحصیلان برای نیازهای وزارت عدلیه تربیت خواهند شد و حسن پیرنیا ، که معتقد بود باید سرپرستی به عهده وزارت علوم باشد ، اختلافاتی بوده که سرانجام نظر پیرنیا تصویب میگردد . همچنین توافق شده بود که دو مدرسه علوم سیاسی و حقوق در یکدیگر ادغام شوند . که با توجه به شروع جنگ جهانی اول ، موضوع تاسیس عملی مدرسه حقوق با پنج سال وقفه موجهه میشود .
در اواسط جنگ جهانی اول ، در اولین دولت وثوق الدوله ، مسئله مجددا مطرح میگردد که به موجب پیشنهاد وزارت امور خارجه و تقاضای وزارت عدلیه ، هیت وزرا نظر به لزوم تاسیس مدرسه علوم حقوقی برای تهیه قضات عالم برای محاکم عدلیه ، پیشنهاد سابق وزارت عدلیه برای تاسیس مدرسه حقوق با افزایش بودجه و اضافه شدن به مدرسه فعلی سیاسی تصویب میشود .
* تاسیس رسمی مدرسه عالی حقوق
در آبان ۱۲۹۸ هجری شمسی حسب پیگیری وزیر وقت عدلیه ، نصرت الدوله فیروز ، مدرسه عالی حقوق ، رسما تشکیل میگردد . در خصوص اساتید مدرسه ، توسط موسیو پرنی ، چهار استاد متخصص در رشتههای حقوق بین الملل عمومی ، حقوق تطبیقی ، حقوق جنایی و اقتصاد از فرانسه استخدام و به ایران اعزام میگردند . ریاست اولیه مدرسه عالی حقوق ، به عهده مسیو پرنی و معاونت آن به عهده میرزا جواد خان عامری بوده است .
* اولین مدرسان مدرسه عالی حقوق
در سال ۱۳۰۰ شمسی ، مدرسان ایرانی و فرانسوی مدرسه حقوق عبارتند بودهاند از :
محمد علی خان فروغی ذکاء الملک ( حقوق اساسی ) ، حاج سید نصرالله تقوی سادات اخوی ، رئیس عالی شعبه تمیز ( فقه و اصول ) ، سید مصطفی عدل منصور السلطنه ( اصول محاکمات حقوقی ) ، معین الممالک ( تکرار تاریخ سیاسی و علم ثروت به فارسی ) ، حاج شیخ علی بابا عالم فیروز کوهی ( فقه و اصول ) ، میر سید محمد فاطمی قمی ( حقوق مالکیت ایران و ثبت اسناد ) ، مشار الملک ( تاریخ سیاسی ، بین الملل عمومی ، حقوق بین الملل عمومی و تاریخ معاهدات ) ، موسیو فراشون و موسیو هس ( حقوق جزا ) ، موسیو آدلف پرنی ( حقوق جزا و اصول محاکمات جزایی ) ، موسیو دوفوماسا ( حقوق مدنی ) ، موسیو مرل ( حقوق بین الملل و تاریخ دیپلماسی ) ، موسیو لونکل دو فورویل ، لوزیور ، موسیو دلاپوژ ( حقوق مدنی عمومی به فارسی و تکرار تاریخ سیاسی به فارسی ) ، دکتر عیسی صدیق و دکتر ویلهم ( طب قانونی ) .
درسهای مدرسه حقوق به زبانهای فارسی و فرانسه ارائه میشدند . از حیث عملی و اداری ، مدرسه جزو ادارات مستقل وزارت عدلیه بوده و بودجه آن از محل بودجه عدلیه تامین شده است . مدرسه عالی حقوق دارای دو دوره تحصیله بوده است . دوره اول ، تصدیق ( باشلیه ) و دوره دوم ، تصدیق ( لیسانسیه ) نامیده میشد و جمعا سه سال بوده است . اغلب در هر دوره در حدود ۲۵ نفر فارغ التحصیل میشدند که آقای احمد متین دفتری ، جزو اولین فارغ التحصیلان مدرسه بوده است . گفته شده تا حدود سالهای ۱۳۰۵ شمسی ، در حدود ۸۳ نفر از مدرسه عالی حقوق فارغ التحصیل شده بودند .
* تاسیس مدرسه علوم سیاسی و حقوق
در سال ۱۳۰۶ شمسی ، طرح ادغام دو مدرسه عالی سیاسی و حقوق در یکدیگر ، به تصویب جلسه ۸۷ شورای عالی معارف کشور رسید و اساسنامه آن نیز در تاریخ ۱۵/۶/۱۳۰۶ به تصویب شورای مذکور رسید و سرانجام در تاریخ شنبه ۲/۷/۱۳۰۶ مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی با سخنان محمد تدین رسما گشایش یافت .
در سال ۱۳۰۶ شمسی معلمان مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی عبارت بودنند از :
سید مصطفی عدل منصول السلطنه ( اصول محاکمات حقوقی ) ، مترجم الممالک قریب ( تقریر علم ثروت اقتصاد و حقوق اساسی ) ، میر سید محمد فاطمی قمی ( ثبت اسناد و املاک ) ، دکتر عیسی صدیق ( اصول تشکیلات معارفی ایران و ممالک معظم و تقریر تاریخ سیاسی ) ، محمد مظاهر صدیق حضرت ( تشکیلات اداری ایران و قوانین استخدام و حقوق اساسی ایران ) ، میرزا جواد خان عامری ( تقریر حقوق مدنی ) ، میرزا علی آقا هیئت ( منطق ) ، میرزا ابوالقاسم خان فروهر ( سجل احوال و احصائیه یعنی آمارگیری ) ، سید اسدالله مدرس قمی ( فقه ) ، موسیو هس ( ثروت و مالیه و حقوق تجارتی و اقتصاد روستایی ) و موسیو فراشون ( سیاست خارجی و حقوق بین الملل عمومی و جغرافیای اقتصادی )
مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی ، دارای دو شعبه علوم قضائی و علوم اداری بود . برای حضور در مدرسه داشتن تصدیق کامل رشته ادبی و یا تصدیق کامل مدرسه دارالمعلمین لازم بوده است . دارندگان تصدیق دوره متوسطه علمی نیز حسب شرایطی حق ورود به مدرسه را داشتند . از طرفی چون تعداد فارغ التحصیلان برای پوشش نیازهای عدلیه کافی نبوده است ، مرحوم علی اکبر داور ، موقتا کلاسهای آموزشی در عدلیه برقرار نمود . شرط ورود ، داشتن تصدیق نامه سیکل اول متوسطه و قبول شدن در امتحانات ورودی بوده است . دروس آن تقریبا همان دروس مدرسه عالی حقوق و تمام مدرسان آن از قضات عدلیه و برای داوطلبان شهرستانها جزوات درسی ارسال میشده ، که نوعی آموزش از راه دور بوده است . البته سال آخر حضور در امتحانات ضروری بوده است . فارغ التحصیلان با رتبه یک قضائی ، به خدمت اشتغال میورزیدند .
* تاسیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران
در اسفند ۱۳۱۲ شمسی ، پا پیوست مدرسه عالی تجارت به مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی ، رسما دانشکده حقوق گشایش مییابد . ریاست دانشکده به عهده میرزا علی اکبر خان دهخدا و معاونت آن به عهده دکتر شایگان بوده است . در سال ۱۳۱۳ همزمان با تصویب قانون تاسیس دانشگاه تهران ، دانشکده حقوق یکی از شعبههای دانشگاه تهران تعیین میگردد . سپس در سال ۱۳۱۸ با گشایش بنگاه روزنامه نگاری در دانشکده و انتقال بخش منقول از دانشکده معقول و منقول به دانشکده حقوق ، تقریبا به صورت امروزی ، در محل فعلی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، تثبیت میگردد . در سال ۱۳۲۰ ریاست دانشکده به عهده آقای سید مصطفی عدل واگذار شد . در سال بعد ، مقدمات نخستین دوره دکترای حقوق فراهم گردید .
تاسیس دانشکده حقوق شهید بهشتی ( ملی سابق )
تا سال ۱۳۴۰ شمسی ، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ، تنها دانشکده حقوق در ایران محسوب میشده است . در سال ۱۳۴۵ با تشکیل دانشگاه ملی ایران ( شهید بهشتی ) توسط پروفسور علی شیخ الاسلام ، دانشکده حقوق دانشگاه ملی ایران نیز به عنوان دومین دانشکده حقوق تشکیل گردید . در سال ۱۳۴۶ دوره فوق لیسانس حقوق جزا نیز راه اندازی گردید .
* دانشکدههای حقوق دوره معاصر
در سالهای دهه ۵۰ و ۶۰ مجتمع آموزش عالی قضائی قم و دانکشده حقوق دانشگاه شیراز گشایش یافتند . به علاوه با تاسیس دانشگاه تربیت مدرس ، که مقرر بود صرفا برای تربیت اساتید دانشگاهی اقدام نماید ، دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس در مقاطع فوق لیسانس و دکتری تشکیل گردید . به علاوه برخی مراکز دولتی ، نظیر دانشکده افسری و نیز دورههای تخصصی مراکزی مثل دادگستری ، آموزش حقوق وجود داشته است .
از سال ۱۳۶۱ با تشکیل دانشگاه آزاد اسلامی ، گروه آموزشی حقوق و شروع مقاطع تحصیلی لیسانس حقوق تشکیل گردید و در سال ۱۳۷۱ رسما با تشکیل دانشکده حقوق وعلوم سیاسی در مقاطع مختلف لیسانس ، فوق لیسانس و دکتری به تربیت دانشجوی حقوق مشغول هستند .
همچنین توسط قوه قضائیه که قبل از انقلاب طرح تشکیل دانشکده ویژه علوم قضائی تصویب شده و لکن عملا از سال ۱۳۶۱ مبادرت به ایجاد دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری و تربیت دانشجو در رشته حقوق اقدام نموده است . دانشجویان این دانشکده از بدو ورود به استخدام قوه قضائیه درآمده و بعد از پایان تحصیل متعهد به خدمت در قوه قضائیه هستند .
* منبع و ماخذ :
به نقل از کتاب :
چهره ها در تاریخچه نظام آ موزش عالی حقوق و عدلیه نوین ، پژوهش و گردآوری : عباس مبارکیان ، ناشر : پیدایش چاپ اول تابستان ۱۳۷۷
* فهرست مهمترین دانشکده های حقوق مراکز دولتی و عمومی
دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه تهران
آدرس : تهران ، میدان انقلاب ، خیابان دانشگاه ، درب شرقی ساختمان دانشکده حقوق
تلفن : ۶۴۰۱۲۲۰
دانشکده حقوق ، دانشگاه دکتر بهشتی
آدرس : تهران ،
تلفن : ۸ - ۲۰۴۹۰۲۷
دانشکده حقوق ، دانشگاه تربیت مدرس
آدرس : بزرگراه چمران ، نبش آل احمد
تلفن :
دانشکده حقوق ، دانشگاه علامه طباطبائی
آدرس : تهران ،
تلفن : ۲ - ۸۷۱۶۹۱۱
دانشکده حقوق ، دانشگاه امام صادق ( ع )
آدرس : تهران ،
تلفن : ۸۰۱۴۹۲۱
دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری ، وابسته به قوه قضائیه
آدرس : تهران ، خیابان انقلاب بعد از تقاطع ولی عصر «عج» خیابان خارک
تلفن : ۴ - ۶۷۰۷۰۲۳
دانشکده حقوق ، دانشگاه تبریز
آدرس : تبریز
تلفن : ۳۳۴۴۲۸۶ – ۰۴۱۱
دانشکده حقوق ، دانشگاه فردوسی مشهد
آدرس : مشهد
تلفن : ۸۴۲۱۰۸۷ - ۰۵۱۱
دانشکده حقوق ، دانشگاه امام خمینی قزوین
آدرس : قزوین
تلفن : ۷ - ۳۳۴۱۲۰۳ - ۰۲۸۱
دانشکده حقوق ، دانشگاه مفید قم
آدرس : قم
تلفن : ۶ - ۲۹۲۷۳۹۵ - ۰۲۵۱
دانشکده حقوق ، دانشگاه شیراز
آدرس : شیراز
تلفن : ۲۳۰۹۵۲۵ - ۰۷۱۱
دانشکده حقوق ، دانشگاه مازندران
آدرس : ساری
تلفن : ۴۲۸۸۱ - ۰۱۱۲۵۲
دانشکدههای حقوق دانشگاه آزاد اسلامی
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب
آدرس :
تلفن : ۸۸۳۴۲۹۶
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال
آدرس :
تلفن : ۲۹۴۸۴۲۳۴
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی
آدرس :
تلفن : ۶۴۶۱۱۷۳
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی اراک
آدرس :
تلفن : ۹ - ۳۶۶۳۰۴۱ - ۰۸۶۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی اسلامشهر
آدرس :
تلفن : ۲۳۵۸۱۰۵ - ۰۲۲۸
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل
آدرس :
تلفن : ۳۳۳۵۰۷۰ - ۰۴۵۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه
آدرس :
تلفن : ۶ - ۳۴۴۰۰۹۴ - ۰۴۴۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی اهر
آدرس :
تلفن : ۲۸۲۱۱ - ۰۴۲۶۶۲
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
آدرس :
تلفن : ۳۳۴۸۴۲۰ - ۰۶۱۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی بندرانزلی
آدرس :
تلفن : ۲ - ۲۹۰۷۱ - ۰۱۸۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی بندر عباس
آدرس :
تلفن : ۴ - ۶۶۵۵۰۰ - ۰۷۶۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر
آدرس :
تلفن : ۲۵۲۸۸۵۸ - ۰۷۷۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند
آدرس :
تلفن : ۳۳۱۸۶۸۱ - ۰۴۱۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
آدرس :
تلفن : ۳۳۱۸۶۸۱ - ۰۴۱۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان اصفهان
آدرس :
تلفن : ۵۲۱۱۲۶۶ - ۰۳۱۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی نراق
آدرس :
تلفن : ۲ - ۷۰۷۱۱ - ۰۸۶۶۴۴۶
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی نوشهر چالوس
آدرس :
تلفن : ۳ - ۲۶۶۰۱ - ۰۱۹۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی ورامین و پیشوا
آدرس :
تلفن : ۳ - ۵۰۱۱ - ۰۲۹۲۲۲۲
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی همدان
آدرس :
تلفن : ۸۲۱۰۷۵ - ۰۸۱۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی خرم آباد
آدرس :
تلفن : ۳۱۶۹۲ - ۰۶۶۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی بهبهان
آدرس :
تلفن : ۳۳۳۱۹۹۰ - ۰۶۷۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی مراغه
آدرس :
تلفن : ۲ - ۲۲۹۸۲۱ - ۰۴۲۱
گروه حقوق ، دانشگاه آزاد اسلامی لارستان
آدرس :
تلفن : ۲۲۲۸۱۶۸ - ۰۷۸۱
به نقل از تقویم حقوق انتشارات مجد
